J07: Diversen corrosiebescherming

Bij de condensatie van chloorhoudende dampen in zwembaden op onder meer roestvast staal ontstaat een agressief milieu, waardoor lokaal putvormige corrosie en corrosieproducten kunnen ontstaan. De opeenhoping van vochtige corrosieproducten kan bij een verhoogde temperatuur (vanaf 30-40 °C) leiden tot een toename van de agressiviteit van het milieu. Samen met een voldoende hoge mechanische belasting kan dan scheurvorming door spanningscorrosie ontstaan. Met name ophangmiddelen, zoals draadstangen en klemmen van standaardtypen roestvast staal AISI 304 en AISI 316 zijn onder deze condities gevoelig voor spanningscorrosie.

Zowel uit de literatuur als uit onderzoek van TNO blijkt dat onder de heersende zwembadcondities het proces van spanningscorrosie voor beide genoemde typen roestvast staal zich als volgt ontwikkelt:

door de specifieke omstandigheden ontstaat lokale putvormige corrosie;

de corrosieproducten zorgen voor een agressief lokaal milieu, waardoor microscheuren ontstaan vanuit de corrosieplekken;

de scheuren groeien door en vanwege de verminderde doorsnede neemt de spanning verder toe;

restbreuk van nog niet aangetast materiaal dat de belasting niet meer kan dragen.

Indien bij een visuele inspectie corrosie zichtbaar is, bestaat er kans op de aanwezigheid van scheuren. Door nader onderzoek naar de gebruikte materialen, de toestand waarin deze zich bevinden °n de opbouw van de gehele plafondconstructie kan worden beoordeeld welke stappen nodig zijn om risico s uit te sluiten.

Het is bekend dat onder specifieke condities (chemie, energieopwekking) ook spanningscorrosie kan ontstaan zonder dat er sprake is van zichtbare corrosie. Echter bij ophangmiddelen boven zwembaden is scheurvorming zonder zichtbare corrosie niet waargenomen. Voor ophangmiddelen boven binnenbaden komen twee opties in aanmerking:

Optie 1. Een duurzame optie is de keuze van een voldoende resistent type roestvast staal. De volgende typen roestvast staal volgens EN 10088 worden, gelet op eerder onderzoek, voldoende bestand geacht tegen spanningscorrosie onder de waargenomen condities: 1.4529, 1.4547, 1.4539, 1.4565, 1.4462 (duplex roestvast staal). Daarbij zijn er geringe nuanceverschillen met betrekking tot de weerstand tegen (putvormige) corrosie en de sterkte.

Bij deze duurzame optie kunnen lange inspectietermijnen worden gehanteerd, en zal bij de juiste keuze vervanging niet meer aan de orde zijn.

Optie 2. Een optie met een beperkte duurzaamheid is het gebruik van verzinkt staal. De levensduur is beperkt doordat de zinklaag in de loop van tijd verdwijnt. Wanneer het zink is verdwenen, corrodeert het staal totdat de doorsnede zover is afgenomen dat het restant de aanwezige belasting niet meer kan dragen. In tegenstelling tot spanningscorrosie is corrosie van zink respectievelijk staal een meer geleidelijk proces. Bij deze optie zullen tussentijdse inspecties (1 tot 2 jaar), en op basis daarvan eventuele toekomstige vervangingen nodig zijn.

---

Deze vraag is eerder verschenen in de rubriek Vraag & Antwoord in Bouwen met Staal 164 (februari 2002).

De technische leveringsvoorwaarden van het materiaal van balkstaal liggen vast in NEN-EN 10025-2. Ten aanzien van de oppervlakte-eigenschappen van profielen verwijst deze norm naar NEN-EN 10163-3. Voor de toelaatbare onvolkomenheden van het oppervlak geldt volgens deze laatste norm klasse C/subklasse 1, tenzij tijdens de bestelling anders is overeengekomen. De maximale diepte van onvolkomenheden voor klasse C hangt af van de dikte van de flens. Voor een HEB 180 met tf = 14 mm bedraagt de maximale diepte 1,2 mm. Onvolkomenheden die binnen deze grens vallen zijn inherent aan het productieproces en zijn toelaatbaar, ongeacht hun aantal.

De diepte van de afwijkingen wordt bepaald nadat de afwijking door slijpen geheel is verwijderd. De meting moet worden uitgevoerd vanaf het oppervlak van het product zonder coating. Subklasse 1 bepaalt dat afwijkingen mogen worden gerepareerd door hakken en/of slijpen gevolgd door lassen. Overschrijdt de diepte van de onvolkomenheid de aangegeven grenswaarde dan wordt de afwijking gezien als een fout die ongeacht hun aantal moet worden gerepareerd. De som van de oppervlakte van de gelaste plekken mag niet meer bedragen dan 15% van het geïnspecteerde oppervlak. NEN-EN 10163-1 geeft in bijlage A een beschrijving van de meest voorkomende afwijkingen. De omschrijving onder schubben lijkt het meest toepasselijk: kleine oppervlakte-afwijkingen met een onregelmatig bladderachtig voorkomen . Schubben zijn (kleine stukjes metaal) die in de walsrichting zijn uitgerekt en met kleine overlappingen op bepaalde plaatsen aan het basismetaal zijn verbonden. Wanneer onvolkomenheden binnen de grenzen vallen die gelden voor klasse C indien niet anders is overeengekomen dan voldoet het materiaal voor dit aspect aan de leveringsvoorwaarden. De kans bestaat echter dat ook na de conservering rond de schubben roestvorming optreedt. Wanneer dergelijke locale roestvorming ongewenst is, moet de opdrachtgever tijdens de bestelling aanvullende eisen stellen.

---

Deze vraag is eerder verschenen in de rubriek Vraag & Antwoord in Bouwen met Staal 206 (december 2008).

Er kan niet zonder meer uitgegaan worden van "standaard" roestvast staalsoorten. TNO adviseert materiaal met werknummers 1.4529, 1.4547 en 1.4565. In de praktijk kan het voorkomen dat de gevraagde bouten niet in genoemde materiaalkwaliteiten verkrijgbaar zijn. Thermisch verzinkte producten met voldoende laagdikte en een meerlaagse organische coating zijn dan een alternatief.

---

Deze vraag is eerder beantwoord door de Helpdesk van Bouwen met Staal (januari 2009).